Ιουλ. ’06 του Νίκου Γ. Αμανάκη
Η μεγάλη δόση καφεΐνης, το μυστικό όπλο των ενεργειακών ποτών
Πρωταθλητισμός με εξαρτησιογόνα; Σ΄ αυτό συνοψίζεται η επικρατούσα αντίληψη για τη ζωή και τη δουλειά στις ΗΠΑ. Μια υποκουλτούρα που ενθαρύνει την ιδέα ότι κάθε “νικητής” πρέπει να είναι συνεχώς στην τσίτα (άρα να πίνει δυναμωτικά ποτά).
Ολοένα και περισσότερα ενεργειακά ροφήματα εμφανίζονται στα ράφια των καταστημάτων της άλλης πλευράς του Ατλαντικού. Στη σύνθεση τους περιλαμβάνουν φρουτοχυμοΰς, τσάι, διαιτητικά συμπληρώματα όπως το τζίνσενγκ και η γλουκοζαμίνη. Συνήθως περιέχουν και ταυρίνη, που είναι ένα αμινοξύ απαραίτητο για την ανάπτυξη των βρεφών.
Όμως το μυστικό όπλο των ενεργειακών ποτών, η ουσία που κάνει τη διαφορά είναι η μεγάλη δόση καφεΐνης. Οι ειδικοί εκφράζουν τον προβληματισμό τους για τις επιδράσεις στην υγεία των νεαρών ανθρώπων η κατανάλωση της ουσίας αυτής σε μεγάλες δόσεις, μέσω τέτοιων σκευασμάτων. Τη χρονιά που μας πέρασε, δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «Analytical Toxicology» μια έρευνα για την περιεκτικότητα σε καφεΐνη που είχαν 10 δημοφιλή ενεργειακά ποτά. Οι ερευνητές ανέλυσαν το περιεχόμενο της κάθε συσκευασίας και διαπίστωσαν ότι σε κάθε μισό λίτρο ποτού αντιστοιχούσαν 141 μιλιγκράμ καφεΐνης. Το νούμερο αυτό είναι αρκετά υψηλό αν αναλογιστεί κανείς ότι στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων συνιστά η περιεκτικότητα σε καφεΐνη στα ποτά τύπου cola να μην υπερβαίνει τα 68 μιλιγκράμ ανά συσκευασία των 330 ml.
Αναγραφή στην ετικέτα
Από τα 10 ποτά που εξέτασαν οι ειδικοί, μόνον τα τέσσερα είχαν στη συσκευασία τους την προειδοποίηση ότι περιέχουν καφεΐνη, χωρίς όμως να προσδιορίζουν το όριο. Ο Μπρους Γκόλντμπεργκερ, τοξικολόγος στο πανεπιστήμιο της Φλόριντας και επικεφαλής των ειδικών που διενήργησαν την έρευνα, τονίζει στην εφημερίδα «The New York Times» ότι η περιεκτικότητα του ροφήματος σε καφεΐνη θα πρέπει να αναγράφεται στην ετικέτα της συσκευασίας, γιατί μπορεί μεν η συγκεκριμένη ουσία να είναι το πιο διαδεδομένο φάρμακο στον κόσμο όμως πολλοί άνθρωποι θα πρέπει να την αποφεύγουν. Ανάμεσα τους, οι άνθρωποι που έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση καρδιαγγειακές παθήσεις, νευρικές διαταραχές και βεβαίως οι έγκυες γυναίκες. Αυτό όμως που προκαλεί έντονο πονοκέφαλο στους επιστήμονες είναι το γεγονός ότι μέχρι σήμερα έχουν γίνει ελάχιστες έρευνες για να διαπιστωθεί το πόσο επικίνδυνη μπορεί να είναι για τα νεαρά άτομα η μεγάλη λήψη καφεΐνης επί μακρό χρονικό διάστημα. Οι ειδικοί λένε πως είναι δύσκολο να μην ενοχοποιηθεί η καφείνη. Ανεπιθύμητες παρενέργειες στον οργανισμό μπορεί να εμφανιστούν ακόμη και σε μικρές δόσεις, ενώ σημάδια τοξικότητας παρατηρούνται από την υπερκατανάλωση. Εκείνοι που συνήθως το παρακάνουν με την ουσία αυτή είναι οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες.
Δίπλή εξάρτηση
«Υπάρχει βλέπετε μια υποκουλτούρα στην Αμερική που ενθαρρύνει την ιδέα ότι κάποιος πρέπει να είναι συνεχώς στην τσίτα», λέει από την πλευρά του ο Τζέιμς Λέιν, καθηγητής Ιατρικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Duke. «Όμως αυτό που δεν λαμβάνεται υπόψη είναι ότι η καφεΐνή προκαλεί πραγματική ψυχολογική εξάρτηση». Μάλιστα μια πρόσφατη έρευνα που έγινε από ερευνητές του πανεπιστημίου Northwestern έδειξε ότι κατά τη διάρκεια μιας τριετίας οδηγήθηκαν στο Κέντρο Ελέγχου Δηλητηριάσεων του Ιλινόις 250 άνθρωποι, εξαιτίας της κατανάλωσης υπερβολικών δόσεων καφεΐνης. Ο μέσος όρος ηλικίας των ανθρώπων που διακομίσθηκαν στο κέντρο ήταν τα 21 χρόνια.
Κατάχρηση
Στο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας ο δρ. Γκάι Σόχατ θεράπευσε ένα Ι8χρονο αγόρι, το οποίο είχε μεταφερθεί εσπευσμένα με ασθενοφόρο καθώς είχε παρουσιάσει ξαφνική καρδιακή αρρυθμία. Ο νεαρός έπινε κάθε βράδυ οκτώ ενεργειακά ποτά σε συσκευασία των 400 ml για να κρατιέται ξύπνιος στην εργασία του. «Δεν είχε την παραμικρή ιδέα ότι θα μπορούσε να του συμβεί κάτι κακό πίνοντας τόσο μεγάλη ποσότητα από αυτό το ποτό», ανέφερε ο δρ. Σoχατ, επίκουρος καθηγητής Επείγουσας Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας.
Προειδοποίηση
Το Αμερικανικό Κολέγιο Αθλητιατρικής έχει προειδοποιήσει τους μαθητές των λυκείων που ασχολούνται με τον αθλητισμό να απέχουν από την κατανάλωση ενεργειακών πο τών, επειδή η περιεκτικότητα τους σε καφεΐνη μπορεί να τους προκαλέσει αφυδάτωση. Μάλιστα, σε μια περιοχή της πολιτείας της Βιρτζίνιας οι λυκειάρχες αφαίρεσαν από τα αυτόματα μηχανήματα πώλησης τα ενεργειακά ποτά, επειδή κάποιοι μαθητές παραπονέθηκαν ότι ένιωθαν πονοκεφάλους και ναυτίες όταν τα έπιναν κατά τη διάρκεια της εκγύμνασής τους.
Προειδοποίηση
Το να λαμβάνει κάποιος καφεΐνη σε μεγάλες δόσεις είναι σαν να έχει χρόνιο σύνδρομο ταραχής, λέει ο Τζέιμς Λέιν, καθηγητής Ιατρικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Duke. Επίσης προσθέτει: «Αυξάνει το στρες και το σώμα μας απαντά σε αυτό. Κατά κάποιον τρόπο συμβάλλει στην αύξηση του στρες που όλοι βιώνουμε στην καθημερινή μας ζωή».
Μόνο την περσινή χρονιά στην Αμερική, περίπου 200 καινούργια ενεργειακά ροφήματα έκαναν την εμφάνιση τους στα ράφια των καταστημάτων, αντιπροσωπεύοντας μια τεράστια βιομηχανία με τζίρο 3,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Αναδημοσίευση από την εφημερίδα “ΤΑ ΝΕΑ” του Σαββατοκύριακου,3-4/2/2007
