του Νίκου Μαρκέα
Η συστηματική άθληση των παιδιών και των εφήβων γίνεται ολοένα και περισσότερο δημοφιλής και τείνει ν’ αντικαταστήσει προοδευτικά το ελεύθερο παιχνίδι, το οποίο ανέθρεψε τις προηγούμενες γενεές. Το αθλούμενο παιδί στις μέρες μας υποχρεώνεται να γυμναστεί σκληρότερα, εντατικότερα, σε μεγαλύτερη διάρκεια και από μικρότερη ηλικία. Τα ευεργετήματα που αποκομίζει εξαιτίας της άθλησης είναι πολυάριθμα και ποικίλα:
- Αποδοτικότερη λειτουργία της καρδιάς και των πνευμόνων.
- Ενδυνάμωση του σκελετού.
- Βελτίωση της μυϊκής διάπλασης.
- Έλεγχος αρτηριακής πίεσης.
- Ρύθμιση της λειτουργίας των ενδοκρινών αδένων.
- Τιθάσευση της τάσης για παχυσαρκία.
Παράλληλα, το αθλούμενο παιδί μαθαίνει από νωρίς να κερδίζει και να χάνει, να συνεργάζεται και να συναγωνίζεται, να πειθαρχεί και να υπακούει, να θέτει στόχους και να παλεύει για την κατάκτηση τους. Αφουγκράζεται επίσης τον εαυτό του, αντιλαμβάνεται το σώμα του, ανιχνεύει τις ικανότητες, ανακαλύπτει τις δεξιότητες του και προσδιορίζει την αντοχή του και τ’ ατομικά του όρια.
Ωστόσο, τα παιδιά δεν είναι μικροσκοπικοί ενήλικες και φυσικά πρέπει ν’ αντιμετωπίζονται με ξεχωριστό τρόπο· πρώτα σαν παιδιά και μετά σαν αθλητές. Είναι απαραίτητο να σεβόμαστε τις ιδιαιτερότητες τους και να κατανοούμε το γεγονός πως κατέχουν τη νοητική ικανότητα να προσδιορίσουν τα όρια τους. Τα παιδιά, σε αντίθεση με τους ενήλικες, όταν αφεθούν ν’ αποφασίσουν ελεύθερα και να πράξουν ανεπηρέαστα, σχεδόν ποτέ δεν θα οδηγηθούν στον τραυματισμό.
Από την άλλη μεριά όμως, τα συχνότερα αίτια που οδηγούν τα παιδιά να διακόψουν πρόωρα την άθληση, είναι οι διάφοροι τραυματισμοί και τα σύνδρομα από καταπόνηση. Είναι αυτονόητο πως η εκτέλεση της ίδιας δραστηριότητας προκαλεί τη φθορά λόγω τριβής, την επαναλαμβανόμενη έλξη ενός συνδέσμου ή ενός τένοντα και την κυκλική φόρτιση με δυνάμεις κρούσης. Οι κακώσεις του μυοσκελετικού συστήματος στα παιδιά αφορούν τους διαφόρους ορογόνους θυλάκους, τους τένοντες, τους μυς, τους συνδέσμους, τις αρθρώσεις, τα νεύρα και τα οστά. Και βέβαια, τους αυξητικούς χόνδρους, που είναι ιδιαίτερα ευπαθείς στον αναπτυσσόμενο σκελετό.
Σήμερα, που η Ιατρική επιστήμη διαθέτει ένα αξιόλογο οπλοστάσιο διαγνωστικών μέσων με απεριόριστες δυνατότητες στην απεικονιστική τεχνική όσο ποτέ άλλοτε, η αποκάλυψη διαφόρων νοσημάτων (συγγενών ή επίκτητων) είναι πια ο κανόνας. Πίσω από τα συμπτώματα μιας “αθλητικής κάκωσης” και τα ασαφή κλινικά σημεία μιας κοινής νόσου, μπορεί να κρύβεται μια σοβαρότερη κάκωση, ένα συστηματικό νόσημα ή ένας όγκος. Ο γιατρός οφείλει να είναι πολύ προσεκτικός και σε αρμονική συνεργασία με τον προπονητή και τους γονείς του νεαρού αθλητή, χρειάζεται να προβεί έγκαιρα στους κατάλληλους χειρισμούς για την αντιμετώπιση οποιασδήποτε κατάστασης.
Το παρόν άρθρο είναι περίληψη της ομιλίας που εκφωνήθηκε στο Αθλητικό Συνέδριο που διοργάνωσε ο Α.Π.Σ. “ΑΠΟΛΛΩΝ” την 7η – 8η Μαρτίου 1998.
