Νοε. 2000
Το Πρόγραμμα “Φειδιππίδης” αποτελεί μια πιλοτική προσπάθεια για τη συστηματική μελέτη των κληρονομικών καρδιαγγειακών παθήσεων στη χώρα μας και για την πρόληψη του αιφνίδιου θανάτου των νέων και των αθλητών. Η συνάντηση του Προγράμματος, το οποίο τελεί υπό την αιγίδα του Πανεπιστημίου Αθηνών, του Ελληνικού Ιδρύματος Καρδιολογίας και του υπουργείου Πολιτισμού, με την ομάδα της Νάξου, έδωσε νέα δυναμική στο εγχείρημα και το έκανε γνωστό διεθνώς.
Πριν λίγο καιρό σημειώθηκαν στη χώρα μας δύο αιφνίδιοι θάνατοι νεαρών αθλητών. Το φαινόμενο είναι παγκόσμιο και, χωρίς να είναι πολύ συχνό, δεν είναι ασήμαντο. Στη χώρα μας ο αριθμός των νέων ατόμων που βρίσκονται σε εν δυνάμει κίνδυνο για αιφνίδιο θάνατο από υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια (η πρώτη αιτία αιφνίδιου θανάτου στους νέους) ανέρχεται στις 25.000! Ο κίνδυνος όμως δεν προέρχεται μόνο από την υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια αλλά και από άλλες κληρονομικές παθήσεις της καρδιάς και των αγγείων, όπως π.χ. η νόσος Νάξος.
Η πλειονότητα των ατόμων αυτών αγνοεί τη σοβαρότητα της κατάστασης και δεν λαμβάνει τα μέτρα που θα όφειλε. Σε αυτό βέβαια συμβάλλει το γεγονός ότι πολλά από αυτά τα νοσήματα είναι “σιωπηλά”, δεν έχουν δηλαδή συμπτώματα και η πρώτη εκδήλωση τους μπορεί να είναι ο αιφνίδιος θάνατος. Σε μεγαλύτερο ακόμη κίνδυνο βρίσκονται οι αθλητές των οποίων η καρδιά υφίσταται μεγαλύτερες πιέσεις. Ωστόσο η πρόληψη του αφνιδίου θανάτου είναι και εφικτή αλλά και σε πορεία θεσμοθέτησης.
Το πρόγραμμα “Φειδιππίδης” διανύει ήδη τον τέταρτο χρόνο ζωής. Την έκταση των δραστηριοτήτων του περιέγραψε ο καρδιολόγος κ. Άρης Αναστασάκης, επιστημονικός υπεύθυνος του κέντρου μελέτης κληρονομικών καρδιαγγειακών παθήσεων της Καρδιολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και του ΕΛ.Ι.ΚΑΡ:
“Στόχος του προγράμματος είναι να πάψουν να χάνονται άδικα νέοι άνθρωποι. Αξιοποιούμε λοιπόν τη νέα γνώση και επειδή ένα κληρονομικό νόσημα αφορά ολόκληρη την οικογένεια, παρεμβαίνουμε σε τρεις άξονες. Ελέγχουμε τους ασθενείς με κληρονομικά καρδιαγγειακά νοσήματα και τις οικογένειες τους, δίνοντας έμφαση στα παιδιά που ασχολούνται με τον αθλητισμό. Ελέγχουμε τις οικογένειες που επλήγησαν από αιφνίδιο θάνατο νέων μελών τους, και τέλος, ελέγχουμε αθλούμενους νέους και αθλητές οι οποίοι παραπέμπονται από τους ειδικά εκπαιδευμένους γιατρούς των σωματείων και των δήμων που μετέχουν στο πρόγραμμα.
Στα τρία χρόνια δράσης του προγράμματος αντιμετωπίστηκαν και παρακολουθούνται 1.000 περίπου ασθενείς με κληρομικά καρδιαγγειακά νοσήματα που προέρχονται από 720 οικογένειες. Έχουν ελεγχθεί πάνω από 100 αθλούμενοι νέοι και 130 πρωταθλητές. Στον παραπάνω πληθυσμό εντοπίστηκαν 120 νέοι άνθρωποι οι οποίοι είχαν καρδιολογικό νόσημα και δεν το γνώριζαν”.
Για την επόμενη τριετία το πρόγραμμα “Φειδιππίδης” μπαίνει σε νέα φάση και από πιλοτική προσπάθεια μετατρέπεται σε εθνικό δίκτυο, το οποίο δεν περιορίζεται στους πρωταθλητές. Όπως εξηγεί ο κ. Σπήλιος Ζαχαρόπουλος, διευθυντής Αγωνιστικού Αθλητισμού του υπουργείου Πολιτισμού, αλλά και πρώην Πρωταθλητής Ευρώπης στα 1.500 μέτρα, “η θέσπιση ενός εθνικού μοντέλου προληπτικού ελέγχου των καρδιαγγειακών παθήσεων παρέχει έναν κοινωνικό ιστό ασφάλειας των αθλητών. Με τον όρο “αθλητές” δεν εννοούμε μόνο τα άτομα εκείνα τα οποία κάνουν πρωταθλητισμό, αλλά όλους τους αθλούμενους νέους, αφού το πρόγραμμα υφίσταται πανελλαδικά”.
Η έκταση που λαμβάνει το πρόγραμμα, καθώς και τα πλεονεκτήματα που διαθέτουν οι επιστήμονες για τη διάγνωση μετά την ανακάλυψη του γονιδίου της νόσου Νάξος, αναμένεται να σώσει πολλές ζωές. Εξ άλλου, όπως δήλωσε ο τέως υφυπουργός Πολιτισμού κ. Ανδρέας Φούρας, επί της θητείας του οποίου ξεκίνησε το πρόγραμμα: “Ακόμη και μία μόνο ζωή να σωθεί από την εφαρμογή αυτού του προγράμματος, θεωρώ ότι θα πρόκειται για ένα πετυχημένο εγχείρημα”.
